Εισαγωγή στην Φιλοσοφία (ΚΕΠ 104)

Περιεχόμενο μαθήματος :

Σύντομη αναδρομή στην ιστορία της φιλοσοφίας. Από το μύθο στο λόγο. Βασικές φιλοσοφικές έννοιες, κατηγορίες και νόμοι της διαλεκτικής στις περιοχές της θεωρίας της γνώσης, της οντολογίας και της λογικής (τυπικής και διαλεκτικής). Φιλοσοφία, επιστήμη και τεχνολογία. Στοιχεία κοινωνικής φιλοσοφίας: η δομή της ανάπτυξης της κοινωνίας ως οργανικό όλο, το κοινωνικό συνειδέναι και οι μορφές του. Το φιλοσοφείν ως: αναγκαίο στοιχείο της συνείδησης της προσωπικότητας, αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία του πολιτισμού της εκάστοτε εποχής.
 

Μαθησιακά Αποτελέσματα :

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

•  Αναγνωρίζει την ουσία του αυθεντικού φιλοσοφείν ως σύλληψη της εκάστοτε εποχής στη σκέψη, την ορολογία, τις βασικές φιλοσοφικές έννοιες και κατηγορίες και την ιδιοτυπία της επιστημονικής φιλοσοφίας, σε αντιδιαστολή με ποικίλες προεπιστημονικές απόψεις και αντιλήψεις/
•  Αναλύει την θέση και τον ρόλο του γίγνεσθαι της φιλοσοφίας στην ιστορία του πολιτισμού, την μετάβαση από την ανθρωπομορφική-ανιμιστική μυθολογική/μαγική πρωτόγονη πρόσληψη της πραγματικότητας στη βαθμιαία αντιδιαστολή ανθρωπομορφοποίησης και αποανθρωπομορφοποίηση
•  Διακρίνει την θέση και το ρόλο της αντίθεσης πνευματικής-χειρωνακτικής εργασίας στο γίγνεσθαι του φιλοσοφικού στοχασμού, την σημασία του βασικού ερωτήματος/προβλήματος της φιλοσοφίας, την κλιμάκωση των προβληματικών, των θεματικών, των εμφάσεων αλλά και των μεθόδων
•  Συσχετίζει (Γνωρίζει) τις προϋποθέσεις, την εμφάνιση, την διαμόρφωση και ανάπτυξη του φιλοσοφικού στοχασμού με τα αντίστοιχα στάδια του γίγνεσθαι της ανθρωπότητας, των αναγκών, της εργασίας/παραγωγής, της επιστήμης και της τεχνολογίας.
•  Εκτιμάει Αξιoλογεί) ορθολογικά την θέση και τον ρόλο της φιλοσοφίας στην κοινωνία ως ολότητα με έμφαση στο κοινωνικό συν-ειδέναι, στην οργανική σχέση γνώσης και συνείδησης, σε συνάρτηση με τις βασικές μορφές της κοινωνικής συνείδησης, αλλά και την σημασία της έρευνας στο πεδ
•  Εξετάζει τις βασικές φιλοσοφικές έννοιες, τις κατηγορίες και τους νόμους της διαλεκτικής στις περιοχές της οντολογίας, της θεωρίας της γνώσης και της λογικής (τυπικής και διαλεκτικής) σε συνάρτηση με το πρόβλημα της μεθόδου επιστημονικής έρευνας.
•  Ερμηνεύει την αναγκαιότητα και την ιδιοτυπία του φιλοσοφείν ως αναγκαίου στοιχείου της συνείδησης της προσωπικότητας, ως αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία του πολιτισμού της εκάστοτε εποχής.

Γενικές Ικανότητες :

Γενικές ικανότητες που ενισχύει το μάθημα :

•  Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
•  Αυτόνομη εργασία
•  Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
•  Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
•  Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα
•  Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
•  Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
•  Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
•  Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
•  Γραπτή επικοινωνία
•  Προφορική επικοινωνία
•  Πρωτοβουλία
•  Εναλλακτική/Καινοτόμος σκέψη
•  Επίλυση προβλημάτων
•  Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές :

Οργάνωση διδασκαλίας :

Άλλα Σχόλια για την Οργάνωση της Διδασκαλίας :
1η εβδομάδα:
Το πλαίσιο και τα βασικά ζητήματα της προβληματικής του μαθήματος.
Εισαγωγή. Αρχικοί ορισμοί. Αναγκαιότητα, ιδιοτυπία και λειτουργίες του φιλοσοφείν. Φιλοσοφία και νεότητα. Πότε, που σε ποιόν και γιατί χρειάζεται η φιλοσοφία. Το βασικό ερώτημα/πρόβλημα της φιλοσοφίας και οι δύο πτυχές του (οντολογική & γνωσιολογική). Η ιστορικότητα της φιλοσοφίας, και το πρόβλημα της αντικειμενικότητας. Η φιλοσοφία στην ιστορία ως σύγκρουση σχολών και τάσεων. Το αυθεντικό φιλοσοφείν ως σύλληψη της εκάστοτε εποχής στη σκέψη, η ορολογία, οι βασικές φιλοσοφικές έννοιες και κατηγορίες και η ιδιοτυπία της επιστημονικής φιλοσοφίας, σε αντιδιαστολή με ποικίλες προεπιστημονικές απόψεις και αντιλήψεις/στερεότυπα της καθημερινής τύρβης & συνείδησης.
2η εβδομάδα:
Α. Αναδρομή στην ιστορία της φιλοσοφίας.
1. Προϋποθέσεις της φιλοσοφίας. Μυθολογία και μαγεία ως βασική μορφή πρόσληψης του κόσμου στην πρωτόγονη κοινότητα τροφοσυλλεκτών και ως μήτρα-προϋπόθεση από την άρση της οποίας ανακύπτουν όλες οι μετέπειτα μορφές κοινωνικής συνείδησης. Η μετάβαση στην παράγουσα κοινωνία (κτηνοτροφία & γεωργία), ο ανταγωνιστικό καταμερισμός της εργασίας, το υπερπροϊόν, η πατριαρχία και η εμφάνιση τάξεων. στην ταξική κοινωνία.

3η εβδομάδα:
2. Η θέση και ο ρόλος του γίγνεσθαι της φιλοσοφίας στην ιστορία του πολιτισμού, η μετάβαση από την ανθρωπομορφική-ανιμιστική μυθολογική/μαγική πρωτόγονη πρόσληψη της πραγματικότητας στη βαθμιαία αντιδιαστολή ανθρωπομορφοποίησης και αποανθρωπομορφοποίησης, εν τω γεννάσθαι θρησκείας και ορθολογικής φιλοσοφικής προσέγγισης (επιστήμης) στις αρχαίες βαθμίδες διαμόρφωσης του πολιτισμού.

4η εβδομάδα:
3. Η πρωταρχική εμφάνιση της φιλοσοφίας στην δουλοκτητική κοινωνία. Η φιλοσοφία της κλασικής αρχαιότητας. Η καταλυτική συμβολή του Ηρακλείτου. Η αυθόρμητη-αφελής διαλεκτική. Φυσική φιλοσοφία και «λόγος». Σοφιστές, Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης και Επίκουρος. Ελληνιστική - Ρωμαϊκή Φιλοσοφία.

5η εβδομάδα:
4. Η φεουδαρχική κοινωνία και η μεσαιωνική υποβάθμιση της φιλοσοφίας σε ρόλο θεραπαινίδας της θεολογίας/θρησκείας στη βάση του θρησκευτικού δογματισμού. Η σχολαστική φιλοσοφία και η σύγκρουση νομιναλισμού – ρεαλισμού.

6η εβδομάδα:
5. Το ιστορικό γίγνεσθαι της κεφαλαιοκρατίας και η διαμόρφωση της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού. Η μεταφυσική και το μηχανιστικό κοσμοείδωλο. Ο Διαφωτισμός και κλασική αστική σκέψη. Εμπειρισμός και ορθολογισμός.

7η εβδομάδα:
6. Μεταφυσική και διαλεκτική. Η ιδεαλιστική διαλεκτική της Γερμανικής κλασικής φιλοσοφίας. Η ιδεοκρατική διαλεκτική και ο πανλογισμός του Χέγκελ ως κορύφωση της διαμόρφωσης του φιλοσοφείν. Το πρόβλημα της αποξένωσης/αλλοτρίωσης και της άρσης της.

8η εβδομάδα:
7. Η αρχή της ανάπτυξης της φιλοσοφίας στη βάση των αναγκών της επαναστατικής κριτικής θεωρίας και πράξης. Η φιλοσοφία του Κ. Μαρξ στο πλαίσιο της (διεπιστημονικής συνθετικής) επαναστατικής θεωρίας και μεθοδολογίας που εισήγαγε. Η έναρξη της συνειδητής διαλεκτικής σύνθεσης.

9η εβδομάδα:
8. Η περίοδος των επιγόνων. Επαναληπτικές αγκυλώσεις και αποδομητικές τάσεις. Υπαρξισμός, Φιλοσοφία της ζωής, Θετικισμός, Πραγματισμός, Νεοεγελιανισμός, Λογικός θετικισμός, Η “γλωσσική στροφή”, η “Μεταμοντέρνα κατάσταση”. Ανορθολογισμός εναντίον ορθολογισμού, αντιεπιστημονισμός εναντίον επιστημονισμού.
9. Σύγχρονες τάσεις και ρεύματα. «Νέες» μορφές ανορθολογισμού και σκοταδισμού. Η αναγκαιότητα και οι δρόμοι της περαιτέρω ανάπτυξης της επιστημονικής φιλοσοφίας (θεωρίας και μεθοδολογίας) ως όρος συνειδητής αποτροπής των τάσεων αυτοκαταστροφής της ανθρωπότητας και εναλλακτικής προοπτικής/διεξόδου απ’ τα αδιέξοδα.
10. Η διαλεκτική ανάπτυξη-άρση της φιλοσοφίας και του βασικού ερωτήματος/προβλήματός της στην προοπτική της συνθετικής επιστημονικής κοσμοθεώρησης της διαστημικής εποχής του μέλλοντος.

10η εβδομάδα:

Β. Οι βασικές φιλοσοφικές κατηγορίες και οι νόμοι της διαλεκτικής.
1. Η «αντικειμενική λογική» ως «Οντολογία»..
-Το είναι, (ποιόν, ποσόν, μέτρον). Η ουσία (φαινομενικότητα, ταυτότητα, διάκριση, διαφορά, αντίθεση, αντίφαση, μορφή και περιεχόμενο, όρος). Φαινόμενο και η εν ενεργεία πραγματικότητα.
2. Ζητήματα θεωρίας της γνώσης
Διαλεκτική υποκειμένου – αντικειμένου. Αλληλεπίδραση, αντανάκλαση, αισθαντικότητα, ψυχισμός. Σημεία, σύμβολα, κώδικες, Γλώσσα και σκέψη. Προεπιστημονική και επιστημονική γνώση, εμπειρικό και θεωρητικό, διάνοια και λόγος, ιστορικό και λογικό. Το πρόβλημα της μεθόδου. Η αντιφατικότητα της γνωστικής διαδικασίας. Δημιουργική φαντασία και διαίσθηση. Η διαλεκτική απόλυτης και σχετικής αλήθειας. Δογματισμός και σκεπτικισμός. Θεωρία και πρακτική.
-Κατηγορίες και νόμοι της διαλεκτικής.
3. Διαλεκτική λογική ως επιστήμη για την θεωρητική νόηση. Τυπική και διαλεκτική λογική.
11η εβδομάδα:
Γ. Κοινωνική Φιλοσοφία. Η κοινωνία ως οργανικό όλο.
Η δομή της ανάπτυξης της κοινωνίας.
1. Η απλούστατη σχέση της κοινωνίας ως διαδικασία. Η διάρθρωση της απλούστατης σχέσης.
2. Η μετάβαση απ’ την απλούστατη σχέση στην ουσία της κοινωνίας. Αναβαθμοί του ψυχισμού και μετάβαση απ’ τον ζωώδη ψυχισμό στην ανθρώπινη κοινωνική συνείδηση.
3. Η ουσία της κοινωνίας.
α) Εργασία και παραγωγή ως διαδικασία ανταλλαγής ύλης μεταξύ ανθρώπου και φύσης.
β) Σχέσεις παραγωγής (εργασιακές σχέσεις).
12η εβδομάδα:
4.Το φαινόμενο και η εν ενεργεία πραγματικότητα της ανθρώπινης κοινωνίας.
Η κοινωνική συνείδηση και οι μορφές της. Το εποικοδόμημα.
Οι άνθρωποι ως προσωπικότητες. Κοινωνική τυπολογία προσωπικοτήτων.
13η εβδομάδα:
Δ. Σύνοψη και συναγωγή γενικών πορισμάτων. Η επιστημονική φιλοσοφία ως αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία της εκάστοτε εποχής.
Το φιλοσοφείν ως αναστοχαστική διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ είναι και συνειδέναι για τον προσδιορισμό της στάσης του υποκειμένου έναντι των αντικειμενικών όρων της ύπαρξής του, της θέσης, του ρόλου και των προοπτικών του ανθρώπου και της κοινωνίας.


Κατά την διάρκεια των παραδόσεων/διαλέξεων, αλλά και μετά το πέρας εκάστης, τίθενται ερωτήματα, προτάσεις κ.λπ. των φοιτητών/-τριών και γίνεται συζήτηση. Ερωτήματα τίθενται και μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας ευθέως ή/και μέσω της πλατφόρμας του μαθήματος στο www.eclass.tuc.gr Όταν ανακύπτει η αναγκαιότητα περαιτέρω διευκρινίσεων και ανάλυσης κάποιων θεματικών ενοτήτων, γίνονται συμπληρωματικά φροντιστηριακά μαθήματα - σεμινάρια διά ζώσης ή με τηλεδιάσκεψη.
 

Αξιολόγηση :

Αθροιστική/Συμπερασματική (για βαθμό φοιτητή) Αξιολόγηση:

Σχόλια για την Αξιολόγηση των Φοιτητών :
Γραπτή εξέταση βάσει αριθμημένων ερωτηματολογίων (με 3 ερωτήσεις έκαστο, εκ των οποίων επιλέγονται οι 2), τα οποία περιλαμβάνουν ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων, βάσει της κατανόησης και συνδυαστικής χρήσης των γνώσεων της θεωρίας, καθώς και της δημιουργικής-κριτικής σκέψης.
 

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία :

1. Πατέλης Δ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Κείμενα προβληματισμού. Πανεπιστημιακές παραδόσεις www.eclass.tuc.gr/modules/document/file.php/MPD278/%CE%95%CE%99%CE%A3%CE%91%CE%93%CE%A9%CE%93%CE%97%20%CE%A3%CE%A4%CE%97%20%CE%A6%CE%99%CE%9B%CE%9F%CE%A3%CE%9F%CE%A6%CE%99%CE%91_%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1%20%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D%202019.pdf
2. Ψηφιακή βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό-πολυμέσα με συνδέσμους στο www.eclass.tuc.gr/courses/MPD278/
3. Η λογική της Ιστορίας Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 32999249
Έκδοση: 2η βελτιωμένη/2013
Συγγραφείς: Βαζιούλιν Βίκτωρ Αλεξέγιεβιτς
ISBN: 978-960-6750-74-8
Τύπος: Σύγγραμμα
Διαθέτης (Εκδότης): Πεδιώτη Ελένη και ΣΙΑ Ο.Ε.
4. ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 86194856
Έκδοση: 1η ΈΚΔΟΣΗ/2019
Συγγραφείς: ΠΑΤΕΛΗΣ Δ., ΚΑΚΑΡΙΝΟΣ Γ.
ISBN: 978-960-499-291-1
Τύπος: Σύγγραμμα
Διαθέτης (Εκδότης): ΜΟΤΙΒΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.